سند حسابدارى فرمى است که در آن یک یا چند مورد از معاملات و سایر رویدادهاى مالى و محاسباتى به حساب هایى که حسب مورد بدهکار و یا بستانکار گردیده، تجزیه مى شود و پس از امضاء مراجع ذیصلاح، مندرجات آن قابل ثبت در دفاتر مى باشد.
مدارک حساب عبارتست از مستنداتى که بیانگر وقوع یک یا چند فعالیت یا رویداد مالى یا محاسباتى بوده و اسناد حسابدارى و دفاتر بر مبناى آنها تنظیم و تحریر مى گردد.
دفاتر قانونى شامل کلیه دفاتر روزنامه و کل اعم از مشترک یا جدا از یکدیگر و دفتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینه) و دفتر کپیه و دفتر دارایى براى اموال منقول و غیر منقول است که قبل از ثبت هرگونه عملیات حسابدارى در آنها، از طرف نماینده اداره ثبت اسناد و دفتر مشاغل از طرف ادارات امور مالیاتى ذیربط حسب مورد امضاء و پلمپ و ثبت گردیده و به فارسى تحریر شده باشد.
دفتر روزنامه و یا دفتر روزنامه عمومی دفترى است که اشخاص حقوقى یا حقیقى کلیه معاملات و سایر رویدادهاى مالى و محاسباتى خود را با رعایت اصول و موازین و استانداردهاى پذیرفته شده حسابدارى و به ترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت نمایند.
نکته : نگهدارى دفتر روزنامه واحد براى ثبت کلیه عملیات و یا دفاتر روزنامه متعدد براى هر بخش از عملیات مجاز است.
دفتر کل نیز دفترى است که عملیات ثبت شده در دفتر یا دفاتر روزنامه بر حسب سرفصل یا کدگذارى حساب ها در صفحات مخصوص آن ثبت مى شود به ترتیبى که تنظیم حساب سود و زیان و ترازنامه از آن امکان پذیر باشد.
دفتر مشترک روزنامه و کل دفترى است که داراى ستون هایى براى سرفصل حساب هاى متفاوت باشد، بطورى که اشخاص حقوقى و حقیقى با ثبت و نگهدارى دفتر مذکور بر طبق اصول و ضوابط و استانداردهاى حسابدارى، بتوانند نتایج عملیات خود را از آن استخراج و حساب سود و زیان و ترازنامه تهیه نمایند.
دفتر مشاغل نیز (دفتر درآمد و هزینه) دفترى است که حداقل داراى ستون هایى براى درج تاریخ، شرح معاملات، درآمد، هزینه و دارایى هاى قابل استهلاک باشد و معاملات مذکور به ترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت گردد به طورى که در پایان سال تعیین جمع درآمد و هزینه شغلى مورد مذکور و تنظیم حساب سود و زیان از آن امکان پذیر باشد.
نکته : کلیه مودیان مالیاتى موظفند براى هر سال مالى فقط از دفاتر امضاء، پلمپ و ثبت شده ظرف یک سال قبل استفاده نمایند، مگر اینکه در اثناء سال به علت تمام شدن دفاتر نیاز به دفاتر جدید باشد که در این صورت مجاز هستند دفاتر جدید امضاء پلمپ و ثبت نمایند و با رعایت مقررات خاص، ادامه عملیات مالى خود را در دفاتر جدید ثبت کنند.
نکته : درج تعداد و مشخصات دفاتر گرفته شده براى استفاده در هر سال مالى، در اظهارنامه مالیاتى مربوط به آن سال الزامى است.
دفتر دارایى دفترى است که تاجر باید هر سال صورت جامعى از کلیه دارایى منقول و غیرمنقول و دیون و مطالبات سال گذشته خود را به ریز ترتیب داده در آن دفتر ثبت و امضا نماید و این کار باید تا پانزدهم فروردین سال بعد انجام پذیرد.
دفتر کپیه دفترى است که تاجر باید کلیه مراسلات و صورت حسابهاى صادره خود را در آن به ترتیب تاریخ ثبت نماید. براى این که مراسلات و قراردادهاى تجارتى و هم چنین صورت حسابهاى صادره مربوط به امور تجارتى که قانون نسبت به آنها اهمیت خاص قائل است و سندیت داده شده در محلى متمرکز باشد ، مقرر گردیده که کلیه آنها به ترتیب تاریخ در دفتر مخصوص ثبت یا رونویس شود.
علاوه بر آن کلیه مکاتبات و مراسلات وارده که مربوط به امور تجارت براى تاجر برسد باید در لفاف و پرونده هاى مخصوص به ترتیب تاریخ و در صورت امکان شماره، ضبط شود تا در موقع مراجعه بتوان به سهولت هر نامه را به دست آورد .
پس از آنکه یک رویداد مالى به درستى ثبت خورد، نتیجه آن باید به صورت خلاصه در دسته بندى خاص و بطور جداگانه ثبت گردد. یکى از دسته بندى هاى گفته شده حساب کل است.
به عنوان مثال، زمانى که در طى دوره مالى از حساب هاى بانکى در طى روزها و حتى ماه ها استفاده مى شود، باید خلاصه اى از این رویدادها در حسابى نگهدارى گردد تا بتوان در صورت لزوم با مشاهده گردش آن، اطلاعات خواسته شده را دریافت کرد.
بنابراین مى توان حسابى تحت عنوان حساب هاى بانکى ایجاد نمود و هر رویداد مالى را که به نوعى از این حساب استفاده مى نماید در آن ثبت کرد.
متداول ترین فرم حسابهاى کل، در حقیقت همان فرم تى (T) است و بخشى از سیستم حسابدارى است که جهت تهیه صورتهاى مالى و ترازنامه بوجود آمده است.
دفتر کل دفترى است که حسابها پس از طبقه بندى، به طور جداگانه در آن نگهدارى مى شوند . این حسابها ممکن است به صورت صفحات یک دفتر و یا به صورت کارتها و اوراق آزاد باشد.
نکته : البته طبق قانون تجارت ایران، استفاده از کارت به عنوان دفتر کل، مجاز نیست. کلیه معاملات ثبت شده در دفتر روزنامه در هر ماه باید حداکثر تا پانزدهم ماه بعد به دفتر کل و در سر فصل هاى مربوطه منتقل شود.
بر اساس ماده ٨ قانون تجارت نیز دفتر کل دفترى است که تاجر باید کلیه معاملات را لااقل هفته اى یک مرتبه از دفتر روزنامه استخراج و انواع مختلفه آن را تشخیص و جداکرده، هر نوعى را در صفحه مخصوصى در آن دفتر به طور خلاصه ثبت کند.
براى مانده گیرى هر حساب کل، کافى است که مابه التفاوت جمع اقلام بدهکار و بستانکار ثبت شده در آن حساب را تا آن مقطع محاسبه و در طرف بدهکار یا بستانکار حساب وارد نمود (اگر طرف بدهکار بیشتر بود در طرف بدهکار وارد مى شود و در غیر اینصورت در طرف بستانکار وارد مى گردد).
از جمله حساب هاى کل مى توان به حسابهاى نقد و بانک، حساب ها و اسناد دریافتنى، موجودى مواد و کالا، سفارشات و پیش پرداخت ها، دارایى هاى ثابت مشهود، دارایى هاى ثابت نامشهود، حساب ها و اسناد پرداختنى، ذخیره ها، سرمایه، اندوخته ها و… اشاره نمود.
دوره آموزشی پیشنهادی
در این دوره شما با مفاهیم اولیه و روند عملی کار حسابداری آشنا خواهید شد، مفاهیمی چون پروسه شناسایی و ثبت رویدادهای مالی، شناسایی ماهیت حسابها، روش ثبت رویدادهای مذکور در دفاتر روزنامه و کل و تهیه ترازنامه آزمایشی، را خواهید آموخت. (این دوره شامل 3 ساعت آموزش ویدئویی و کاملا رایگان است)
نظر و یا هر سؤالی در خصوص مقاله” آشنایی با سند حسابداری و دفاتر قانونی “ دارید مطرح کنید تا پاسخ دهیم
امتیاز شما به این محتوا
Loading...آکادمی رشد مالی با هدف آموزش مباحث تخصصی حسابداری و مالیات در کنار به روزترین دوره های آموزشی، در کمترین زمان مهارت‌های مالی و مالیاتی مخاطبان خود را ارتقا می‌بخشد.
ورود | ثبت‌نام
