آموزش روش های محاسبه استهلاک به همراه فرمول و مثال

نویسنده :
تیم آموزش آکادمی رشد مالی

روشهاى مختلف محاسبه استهلاک

روش هاى متفاوتی براى محاسبه استهلاک دارایی هاى ثبات وجود دارد که برخی از آنها پر استفاده و برخی دیگر استفاده نمی شوند ولی در این قسمت، چند عدد از پر کاربردترین روش هاى استهلاک تشریح می گردد.

محاسبه استهلاک به روش خط مستقیم

در این روش که ساده ترین روش براى محاسبه استهلاک است، ارزش اسقاط را از بهاى تمام شده کم کرده و حاصل را بر تعداد دوره یا سال عمر مفید تقسیم می کنند. در حقیقت این روش ارتباط نزدیکی با زمان استفاده از دارایی دارد. بنابراین هزینه استهلاک هر دوره با استفاده از روش خط مستقیم به صورت زیر محاسبه می شود:

هزینه استهلاک = عمر مفید / (ارزش اسقاط – بهای تمام شده دارایی)

نکته: روش خط مستقیم روشی بسیار ساده است. در مواقعی که میزان استفاده از دارایی و کارکرد آن در هر دوره برابر با دوره دیگر می باشد از این روش استفاده می گردد. این روش، با گذشت زمان و مستهلک شدن داراییها ارزش دفترى آنها را کاهش می دهد ولی چون در این روش هزینه استهلاک در تمام دوره ها برابر است، بنابراین این موضوع که ارزش دارایی باید کاهش یابد(به دلیل عواملی مانند تورم و قدرت خرید پول) را نیز نادیده می گیرد.

محاسبه استهلاک به روش تعداد ساعات کارکرد

در این روش هزینه استهلاک هر دوره بر حسب میزان کارکرد واقعی دارایی تعیین می گردد. به عنوان مثال اگر ماشینی در دوره جارى دو برابر دوره قبل کار کند، استهلاک آن در دوره جارى دو برابر محسوب می شود. در این روش کارکرد دارایی تا زمان اسقاط آن بر حسب تعداد کل ساعات کار، برآورد و انگاه نرخ استهلا ک براى هر ساعت کار محاسبه میشود. سپس از ضرب این نرخ در کارکرد هر دوره، هزینه استهلاک آن دوره محاسبه می گردد.

نرخ استهلاک = تعداد کل ساعت کارکرد / (ارزش اسقاط دارایی – بهای تمام شده دارایی)
هزینه استهلاک هر دوره = نرخ استهلاک * ساعات کارکرد همان دوره

نکته: این روش را به دلیل رعایت اصل تطابق هزینه با درآمد روش منظم می دانند. و لی اگر مثلا محصولی تولید نشود این رعایت اصل تطابق مختل خواهد شد. ولی در این روش بر خلاف روش خط مستقیم مبلغ استهلاک بر حسب میزان استفاده از دارایی تغییر می یابد. این روش زمانی که میزان استفاده یا کارکرد دارایی در یک دوره با دوره دیگر تفاوت زیادى دارد بسیار مفید میباشد. ولی این روش براى بسیارى از اقلام دارایی مانند ساختمان ، مبل ، اثاثه و ماشین تحریر و… غیر عملی است. چون در این داراییها ساعات کارکرد مد نظر قرار نمی گیرد. ولی براى بعضی دیگر از اقلام داراییها مانند وسایل و ماشین آلات مفید است.

محاسبه استهلاک به روش میزان تولید

از این روش زمانی استفاده می شود که کارکرد یا فایده دارایی در طول مدت کار آن بر حسب مقدار محصول قابل تولید برآورد گردد. در این روش استهلاک به مقدار محصولی که تولید می شود بستگی دارد.

نرخ استهلاک = تعداد کل محصول تولید شده / (ارزش اسقاط دارایی – بهای تمام شده دارایی)
هزینه استهلاک هر دوره = نرخ استهلاک * محصول تولید شده همان دوره

نکته: در این روش مبلغی که بابت استهلاک به هر واحد محصول تعلق می گیرد، ثابت باقی می ماند؛ در صورتی که در روش خط مستقیم، با تغییر میزان تولید، آنچه بابت استهلاک به هر محصول سر شکن می شود متغیر است. استفاده از این روش منوط به زمانی است که بتوان میزان تولید واقعی را اندازه گیرى و معین کرد. تفاوت دو روش ساعات کارکرد و میزان تولید، به کارایی عملیات واحد صنعتی در یک دوره در مقایسه با دوره دیگر مربوط می شود.

نکته: بدلیل اینکه کار ماشین را وقتی مفید می دانند که محصولی از آن تولید شود ، پس در مواردى که موسسه بخواهد از بین دو روش ساعات کارکرد و روش میزان تولید یکی را برگزیند، مسلما روش میزان تولید را ترجیح خواهد داد. اما در روش میزان تولید، همانند روش ساعت کارکرد، هزینه استهلاک هر دوره متغیر ولی مبلغی که بابت استهلاک به هر واحد محصول سرشکن می شود ثابت است.

روشهاى شتابدار استهلاک یا روشهاى هزینه کاه

در این روشها، بهاى تمام شده طورى بر دوره هاى استفاده از داراییتخصیص می یابد که هزینه هاى استهلاک سالهاى اول بیشتر از سالهاى بعد باشد، یعنی با گذشت هر سال هزینه استهلاک کاهش می یابد.

نکته : در این روشها فرض بر این است که داراییها در سالهاى اول عمرشان کارایی بیشترى داشته و همچنین با گذشت زمان هزینه تعمیر و نگهداراى آنها افزایش می یابد، در نتیجه هزینه استهلاک بیشترى نیز دارند.

محاسبه استهلاک به روش مجموع سنوات

در این روش بهاى تمام شده دارایی پس از کسر ارزش اسقاط دارایی در کسرى که صورت و مخرج آن بصورت زیر بدست می آید، ضرب می شود و استهلاک هر سال محاسبه می گردد:

صورت کسر را باقیمانده عمر مفید تشکیل می دهد. بعنوان مثال اگر طول عمر دارایی 10 سال باشد در سال اول صورت کسر عدد 10 خواهد بود و به همین ترتیب صورت هاى سال هاى بعد به صورت 9 ، 8 ، 7 ، 6 ، و… تا 1 خواهد بود. مخرج کسر نیز از مجموع سنوات عمر دارایی بدست می آید. در این مثال خاص، خواهیم داشت:

1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 + 9 یا می توان از فرمول (عمر مفید دارایی) * (عمر مفید دارایی + 1) تقسیم بر 2 محاسبه نمود = 55

که خواهیم داشت 55 = 2 / (11*10)

بنابراین استهلاک سال اول = 55 / 10 * (ارزش اسقاط-بهای تمام شده دارایی)

همچنین استهلاک سال دوم = 55 / 9 * (ارزش اسقاط-بهای تمام شده دارایی)

همچنین استهلاک سال اول = 55 / 8 * (ارزش اسقاط-بهای تمام شده دارایی)

و …

محاسبه استهلاک به روش مانده نزولى

در این روشها، دو دسته از روشهاى نزولی خواهیم داشت که به روشهاى نزولی و نزولی مضاعف خوانده می شوند. در روش نزولی در طی عمر دارایی، نرخی ثابت را در ارزش دفترى آن (بهاى تمام شده منهاى استهلاک انباشته) ضرب می کنند تا هزینه استهلاک دوره بدست آید. نرخ مورد نظر به صورت عکس عمر مفید می باشد (براى روش نزولی مضاعف این نرخ در عدد 2 ضرب می شود). این روش ها در ایران به عنوان روش هاى غیر قابل قبول استهلاکی هستند. بعنوان مثال اگر اگر بهاى تمام شده یک ماشین آلات 450،000،000 ریال، ارزش اسقاط آن 50،000،000 و عمر مفید آن 5 سال باشد، هزینه استهلاک ماشین مربوطه با روش نزولی مضاعف در طی 5 سال بصورت زیر خواهد بود:

نرخ مورد نظر برای محاسبه هزینه استهلاک = 40% = 0.4 = 2.5

استهلاک سال اول = 180،000،000 = 40% * (450،000،000)
استهلاک سال دوم = 108،000،000 = 40% * (450،000،000-180،000،000)
استهلاک سال سوم = 64،800،000 = 40% * (180،000،000-108،000،000- 450،000،000)
استهلاک سال چهارم = 38،880،000 = 40% * (180،000،000-108،000،000- 64،800،000 – 450،000،000)
استهلاک سال پنجم = 8،320،000 = (180،000،000+ 108،000،000+ 64،800،000 + 38،880،000 + 50،000،000) – 450،000،000

برای سال آخر, استهلاک دوره به صورت مانده ارزش دفتری به کسر 50،000،000 ریال ارزش اسقاط محاسبه می شود.

دوره آموزشی پیشنهادی

آموزش نقطه شروع حسابداری

در این دوره شما با مفاهیم اولیه و روند عملی کار حسابداری آشنا خواهید شد، مفاهیمی چون پروسه شناسایی و ثبت رویدادهای مالی، شناسایی ماهیت حسابها، روش ثبت رویدادهای مذکور در دفاتر روزنامه و کل و تهیه ترازنامه آزمایشی، را خواهید آموخت. (این دوره شامل 3 ساعت آموزش ویدئویی و کاملا رایگان است)

پرسش و پاسخ

نظر و یا هر سؤالی در خصوص مقاله” آموزش روش های محاسبه استهلاک به همراه فرمول و مثال “ دارید مطرح کنید تا پاسخ دهیم

دیدگاهتان را بنویسید

امتیاز شما به این محتوا
Loading...

2 دیدگاه

هر سؤال و یا دیدگاهی داری مطرح کن!... (خیلی سریع پاسخ میدیم)

  • سلام وقت شما بخیر . در مورد روش مانده نزولی فرمودید غیر قابل قبول هست .الان این سوال پیش میاد که اگر قابل قبول نیست چرا هر سال که جدول استهلاک منتشر میشه اعلام میشه از روش مانده نزولی استفاده بشه ؟ ممنون میشم توضیح بدید

    • سلام وقت بخیر با توجه به اختلاف نظرهای موجود و با توجه به تجربه چند ساله خدمتتون پیشنهاد میکنم که هر نوع دارایی رو به روض خط مستقیم و در ده سال محاسبه و مستهلک بفرمایید در این روش مطمئن باشید که دچار اختلاف با دارایی و حسابرسی هم نخواهید شد.
      با توجه به تنوع دارایی ها و روش محاسباتی این پیشنهاد توسط دانشپذیران آکادمی رشد مالی هم اجرا شده و اوکی هست.

ورود | ثبت‌نام

لطفا شماره موبایل یا ایمیل خود را وارد کنید
آکادمی رشد مالی
جلسه مشاوره آنلاین
ویژه مسائل مالی و مالیاتی
پشتیبانی
دسترسی سریع
این بخش در حال اضافه شدن به سایت آکادمی رشد مالی می‌باشد.