آموزش محاسبه استهلاک دارایی ها ، انواع آن و محاسبه ارزش اسقاط

نویسنده :
تیم آموزش آکادمی رشد مالی

استهلاک چیست؟ (منظور از استهلاک در حسابداری)

سرشکن کردن و تخصیص دادن بهاى تمام شده دارایی ثابت به طریقی معقول و منظم به دوره هاى استفاده از آن را استهلاک گویند.

حسابدارى استهلاک به روشی گفته می شود که بر اساس آن بهاى تمام شده دارایی ثابت منهاى ارزش اسقاط آن، بر مدتی که عمر مفید آن برآورد می شود به طریقی معقول و منظم سرشکن شود. بنابراین هدف استهلاک، سرشکن کردن بهاى تمام شده است و نه تعیین ارزش دارایی.

به تدریج که از عمر مفید دارایی کاسته می گردد، استهلاک آن منظما به صورت هزینه به عملیات واحد اقتصادى تخصیص می یابد.

علل استهلاک چیست؟

علت هاى وقوع استهلاک به شرح زیر طبقه بندى می شوند:

عوامل فیزیکی که عبارتند از:
1- فرسودگی ناشی از استعمال
2- گذشت زمان
3- پوسیدگی و زنگ زدگی

عوامل کاربردی که عبارتند از:
1- عدم کفایت
2- نابابی که تعویض زودرس را هم در بر میگیرد.

لازم به ذکر است که عوامل سه گانه فیزیکی بصورت مرتب بر داراییهاى مشهود اثر می گذارند و از عمر مفید آنها می کاهند. ولی وقوع عوامل کار بردى کمتر مورد پیدا می کند. نابابی ممکن است به این علت حادث شود که پیشرفتهاى تکنولوژى سبب کهنه شدن ماشین آلات و طرز کار آنها و کاهش یا از بین رفتن تقاضا براى محصولات و خدمات گردد.

نکته : دارایی هایی مستهلک می شوند که در طول استفاده آن دارایی، از ارزش آن به گونه ای منطقی و صرف نظر از تورم و تغییرات قیمت کاهش پیدا کند.

دارایی هاى مستهلک شده بدون استفاده را باید در حساب خاصی جزء داراییها، نگهدارى کرد.

انواع استهلاک در حسابداری

در حسابدارى استهلاک را به دو نوع کلی تقسیم می کنند:

1- استهلاک به معناى عام آن: حکایت از تخصیص بهاى تمام شده دارایی ها به دوره هاى مختلف استفاده از آنها می کند. به این ترتیب، هزینه استهلاک در مقابل درآمد هر دوره به حساب منظور می گردد.

استهلاک در این معنا به دو گروه زیر تقسیم می شود:

الف) استهلاک داراییهاى مشهود: یعنی داراییهایی که وجود خارجی دارند مانند اموال، ماشین آلات و تجهیزات

ب) استهلاک داراییهاى نامشهود: که موجودیت مادى ندارند مانند سرقفلی، فرانشیز یا حق امتیاز و حق اختراع و … که در جلسه آینده تشریح خواهد گردید.

2- استهلاک به معناى کاهش منابع طبیعی: مانند انواع معادن که در نتیجه استخراج از مقدار ذخیره آنها کاسته می شود و تفاوت آن با نوع قبلی در این است که در گروه اول، گذشت زمان و کاربرد اموال، ماشین آلات و تجهیزات از ارزش آنها می کاهد در حالی که استهلاک منابع طبیعی با کاهش مقدار (و نه لزوما کاهش کیفیت) آنها همراه است.

دارایى هاى ثابت استهلاک ناپذیر

برخی از دارایی هایی که استهلاک براى آن ها محاسبه نمی گردد عبارتند از:

الف) زمین: همان طور که از صحبت هاى بالا بر می آید، نمونه اى از دارایی ثابت استهلاک ناپذیر زمین است. در طول استفاده زمین، ارزش آن کاهش نمی یابد.

نکته : اگر منظور از زمین، معدن و ... باشد با توجه به استخراج آن ارزشش کاهش می یابد و موضوع متفاوت می باشد.

زمانی که با کاربرى خاصی از زمین ارزش آن کاهش می یابد، بایستی براى آن هزینه اى منطقی و به روش سیستماتیک تخصیص داده شود، که در مورد منابع طبیعی به آن اصطلاحا هزینه نقصان (تهی پذیرى) می گویند.

زمین مربوط به فعالیت هاى کشاورزى مشمول استاندارد شماره 11 دارایی هاى ثابت مشهود می شود یعنی زمین مربوط به فعالیت کشاورزى استهلاک پذیر نمی باشد.

نکته: در مورد جنگل هاى مصنوعی براى تولید چوب نیز به همین صورت است یعنی فرض استهلاک ناپذیرى وجود دارد، اما در مورد جنگل هاى طبیعی، به این شکل نیست؛ زیرا استفاده از چوب جنگل هاى طبیعی جزو فعالیت هاى کشاورزى محسوب نمی شود و مشمول استهلاک می گردد.

نکته : اگر وظیفه احیا براى جنگل هاى طبیعی ایجاد شود، مشمول جنگل مصنوعی شده و زمین آن استهلاک ناپذیر می شود.

ب) اثر باستانی در موزه: یک اثر باستانی در موزه مستهلک نمی شود.

پارامترهای محاسبه استهلاک در حسابداری کدام هستند؟

هزینه استهلاک هر دوره مالی از سرشکن کردن بهاى تمام شده (منهاى ارزش اسقاط آن ) بدست می آید که بر حسب فایده اقتصادى که از کاربرد آن در دوره مالی عاید می گردد، به عملیات آن دوره تخصیص می یابد.

متغیرهایی که در محاسبه هزینه استهلاک هر دوره می باید مورد نظر قرار گیرند. عبارتند از :
1- بهای (تمام شده) واقعی
2- برآورد ارزش اسقاط
3- برآورد عمر مفید

بنابراین محاسبه استهلاک به یک عامل واقعی و دو عامل برآوردى یا تخمینی بستگی پیدا می کند (عمر مفید دارایی و ارزش اسقاط آن).

منظور از ارزش اسقاط در حسابداری چیست؟

عبارت است از مبلغی که پیش بینی می شود از فروش مال یا در تعویض، به هنگام انصراف از کار آن، عاید می شود. در این برآورد هزینه پیاده کردن و برچیدن دارایی هم منظور می گردد.

مابه التفاوت بهاى تمام شده و ارزش اسقاط دارایی را ماخذ استهلاک می نامند. اغلب در عمل از محاسبه ارزش اسقاط صرفنظر می کنند.

نکته: در مواردى که حاصل فروش اسقاط دارایی را با هزینه پیاده کردن آن برابر تشخیص دهند (که عملا ارزش اسقاط آن صفر می شود) و یا مبالغ حاصل از فروش کم و ناچیز باشد، انصراف از محاسبه ارزش اسقاط را قابل قبول دانسته اند.

دوره آموزشی پیشنهادی

آموزش نقطه شروع حسابداری

در این دوره شما با مفاهیم اولیه و روند عملی کار حسابداری آشنا خواهید شد، مفاهیمی چون پروسه شناسایی و ثبت رویدادهای مالی، شناسایی ماهیت حسابها، روش ثبت رویدادهای مذکور در دفاتر روزنامه و کل و تهیه ترازنامه آزمایشی، را خواهید آموخت. (این دوره شامل 3 ساعت آموزش ویدئویی و کاملا رایگان است)

پرسش و پاسخ

نظر و یا هر سؤالی در خصوص مقاله” آموزش محاسبه استهلاک دارایی ها ، انواع آن و محاسبه ارزش اسقاط “ دارید مطرح کنید تا پاسخ دهیم

دیدگاهتان را بنویسید

امتیاز شما به این محتوا
Loading...

ورود | ثبت‌نام

لطفا شماره موبایل یا ایمیل خود را وارد کنید
آکادمی رشد مالی
جلسه مشاوره آنلاین
ویژه مسائل مالی و مالیاتی
پشتیبانی
دسترسی سریع
این بخش در حال اضافه شدن به سایت آکادمی رشد مالی می‌باشد.