آموزش تعاریف و مفاهیم حقوق و دستمزد و قرارداد کار

نویسنده :
تیم آموزش آکادمی رشد مالی

آشنایی با تعاریف با اهمیت سیستم حقوق و دستمزد و قرارداد کار

حقوق پایه

هزینه حقوق و دستمزد نشان دهنده سهم نیروی کار در تولید محصولات یا ارائه خدمات بوده و یکی از عملیات های اساسی و هزینه های مهم در هر سازمان است.

هزینه های مربوط به حقوق و دستمزد یکی از هزینه هایی است که مستلزم اندازه گیری، کنترل، تجزیه و تحلیل و محاسبات گسترده است و نیاز است تا با اطلاعات به روز در ارتباط با نرخ ها و عوامل موثر در محاسبه هر کدام از اقلام، به اعداد و ارقام صحیح رسید.

در ادامه با تعاریف با اهمیت سیستم حقوق و دستمزد و قرارداد کار آشنا خواهید شد:

دستمزد

مفهوم آن همانند حقوق است لیکن معمولا دستمزد بر مبنای ساعت کار پرداخت می گردد ولی حقوق در ازای یک ماه کارکرد پرداخت می گردد.

نیروی ساعتی

به خدمت گرفتن نیرو یا کارشناس، جهت انجام وظیفه محوله طبق توافق طرفین که پرداخت آن به صورت نرخ در هر ساعت مشخص می گردد: مانند نیروی فن آوری یا آی تی

حق الزحمه

هرگونه پرداخت در قبال استفاده از نیروی انسانی در قالب قرارداد مانند قراردادهای مشاوره، حق التدریس، حق الجسات، مشاوره مالیاتی که به صورت ماهانه نمی باشد و نرخ بیمه آنها طبق ماده 38 تامین اجتماعی خواهد بود.

مزایای مستمر

شامل مواردی است که به حقوق اصلی اضافه شده و هر ماه در حقوق تکرار می شوند مانند حق مسکن، بن کارگری، عائله مندی و …

مزایای غیر مستمر

شامل مواردی است که به حقوق اصلی اضافه می شوند ولی در هر ماه تکرار نمی شوند مانند اضافه کاری، پاداش تولید، کارانه، حق ماموریت و …

جمعه کاری

روز جمعه روز تعطیل هفتگی کارگران با استفاده از مزد می باشد. در امور مربوط به خدمات عمومی نظیر آب، برق، اتوبوسرانی و یا در کارگاه هایی که حسب نوع کار و یا توافق طرفین، بطور مستمر روز دیگری برای تعطیل هفتگی تعیین می شود همان روز در حکم روز تعطیل هفتگی خواهد بود و به هر حال تعطیل یک روز معین در هفته اجباری است.

شب کاری

کار روز کارهایی است که زمان انجام آن از ساعت 6 بامداد تا 22 می باشد و کار شب کارهایی است که زمان انجام آن بین ساعات 22 تا 6 بامداد قرار دارد.

کار مختلط

کارهایی است که بخشی از ساعات انجام آن در روز و قسمتی از آن در شب واقع می شود.

کار نوبتی

عبارتست از اینکه کاری در طول ماه گردش داشته باشد به نحوی که نوبت های آن در صبح یا عصر یا شب واقع شود.

اضافه کاری

ساعات کار عادی به صورت 44 ساعت در هفته یا برای 6 روز کاری به ازای هر روز 7 ساعت و 20 دقیقه (7.33 ساعت) یا 220 ساعت ماهانه می باشد. (به دلیل آنکه 20 دقیقه یک سوم یک ساعت است، بنابراین یک سوم به صورت 0.333333 خواهد بود که در صورتی که با 7 ساعت جمع گردد، به عدد 7.33333 خواهیم رسید که به اختصار به 7.33 در محاسبات استفاده می گردد.

نکته : در قانون هیچ محدودیتی برای چگونگی توزیع این 44 ساعت ذکر نشده است. لذا کارفرمایان می توانند 44 ساعت را در طول هفته توزیع نمایند؛ مشروط به اینکه اولا ساعات اشتغال به کار در هر روز از 8 ساعت تجاوز ننماید و ثانیا ساعت شروع و خاتمه کار روزانه بین 6 تا 22 تعیین شده باشد.

استفاده از نیروی انسانی مازاد بر ساعت تعیین شده طبق قانون اداره کار، اضافه کار می باشد. اضافه کار حداکثر 4 ساعت در روز و 135 ساعت در ماه می باشد.

استفاده حق مسکن و خوار و بار (بن)

این ارقام، اعددای ثابت و در ابتدای هر سال توسط اداره کار و امور اجتماعی تعیین و اعلام می گردند و در صورتی که کارپذیر کمتر از 30 روز کاری کارکرد داشته باشد، به همان نسبت کارکرد ماهانه، قابل تقسیم و تبدیل خواهند بود. بن می تواند به دو صورت نقدی و غیر نقدی به کارپذیران داده شود.

نکته : از مزایای بن غیر نقدی، معافیت های مالیاتی ناشی از آن خواهد بود .

فوق العاده ماموریت

ماموریت به موردی اطلاق می شود که کارمند برای اجرای امور شرکت، حداقل 50 کیلومتر از محل کارگاه اصلی دور شود و یا ناگزیر باشد حداقل یک شب در محل ماموریت توقف نماید. فوق العاده ماموریت نباید از مزد ثابت یا مزد مبنای روزانه کارگران کمتر باشد و کارفرما مکلف است وسیله یا هزینه رفت و برگشت آنها را تامین نماید.

در ماده 46 قانون کار، کارفرما مکلف است وسیله یا هزینه رفت و برگشت کارگران را تامین نماید. در این قانون پرداخت هزینه غذا و اقامت (حق بیتوته) به کارگارن مامور پیش بینی نگردیده و پرداخت آن منوط به وجود عرف و روال در کارگاه است و در غیر اینصورت توافق طرفین نسبت به پرداخت هزینه های فوق ملاک عمل خواهد بود. فوق العاده ماموریت از بیمه و مالیات معاف است.

پایه سنواتی

در صورتی که کارپذیر بیشتر از 365 روز در یک شرکت کار کرده باشد، به ازای هر روز، مبلغ اعلامی پایه سنواتی همان سال به عنوان پایه سنواتی به اضافات حقوق و دستمزدش اضافه می گردد. قابل ذکر است که پایه سنواتی از حق السنوات کاملا متفاوت است.

حق سنوات

کارفرما مکلف است به کارپذیری که مطابق قرارداد، یکسال یا بیشتر مشغول به فعالیت در واحد تجاری او بوده است، مبلغی معادل یک ماه پایه حقوق به عنوان مزایای پایان کار پرداخت نماید. این رقم در صورتی که کارپذیر کمتر از یکسال کار کرده باشد، قابل تقسیم به نسبت روزهای کارکردش خواهد بود. سنوات در کل معاف از مالیات است.

عیدی

کارفرما مکلف است به کارپذیر در هر سال، معادل دو برابر پایه حقوق و با شرط آنکه از سه برابر حداقل حقوق همان سال بیشتر نباشد، به عنوان عیدی پرداخت نماید. این رقم نیز در صورتی که کارپذیر کمتر از یکسال کار کرده باشد، قابل تقسیم به نسبت روزهای کارکردش خواهد بود.

پرداخت به صورت پارچه کاری

در این نوع پرداخت حقوق و دستمزد، کارپذیران به نسبت تعداد کاری که انجام می دهند (در قبال نرخ دستمزد توافق شده) حقوق دریافت می دارند. به عبارتی خواهیم داشت:

نرخ دستمزد هر واحد * تعداد کار انجام شده = حقوق و دستمزد دریافتی

دستمزد پارچه کاری معمولا برای کارهای موقت و پیمانی استفاده می شود و مطابق روال و صرفه کارگاه، قرارداد پارچه کاری جهت بهره وری و سرعت بیشتر در کارهایی که ممکن است تمام سال بنگاه اقتصادی نیازمند آن نباشد، منعقد می گردد.

در این روش ممکن است بعد از قرارداد پارچه کاری مورد نظر، کار دیگری برای کارپذیر وجود نداشته باشد و سرعت بخشیدن به کار تنها در زمان کارپذیر و کارفرما صرفه جویی ایجاد می کند. به عبارت دیگر تند و یا کند کار کردن کارپذیر هیچ تاثیری در دریافت حقوق او ندارد.

کارگاه

به منظور تهیه لیست بیمه، نیاز به این عنوان است. منظور از کارگاه، محلی است که بیمه شده به دستور کارفرما یا نماینده او در آنجا کار می کند. هر کارگاه دارای یک شماره اختصاصی در سازمان تامین اجتماعی است تا از طریق این شماره، هرگونه امور مربوط به سازمان (از جمله بیمه پرسنلی، مفاصا حساب ها و ….) را صورت دهد.

مرخصی استحقاقی

هر کارپذیر در طی سال می تواند از 26 روز مرخصی استحقاقی به علاوه 4 جمعه برخوردار باشد. استفاده از مرخصی استحقاقی موکول به تقاضای کتبی کارپذیر و موافقت کتبی رئیس واحد مربوط و در صورت غیاب، معاون وی می باشد.

هر کارپذیر موظف است از مرخصی خود در هر سال استفاده نماید و شرکت نیز باید ترتیبی اتخاذ نماید که امکان استفاده از مرخصی استحقاقی کارپذیر فراهم گردد. در صورتی که کارپذیر در زمان مرخصی دچار بیماری شود می تواند از مرخصی استعلاجی استفاده نماید و دراین صورت باقی مانده مرخصی استحقاقی درخواستی ذخیره می شود.

مرخصی استحقاقی از نخستین ماه خدمت و به نسبت مدت خدمت به کارپذیر تعلق می گیرد. مرخصی کمتر از یک روز (ساعتی) جز مرخصی استحقاقی محسوب می گردد. در احتساب مرخصی روز، ماه، سال مطابق تقویم رسمی است. در مرخصی روزانه ماه 30 روز حساب می گردد.

روزهای تعطیل که بین مدت مرخصی استحقاقی واقع می گردد جز مدت مرخصی محسوب می شود. هر کارپذیر می تواند به میزان 9 روز از مرخصی هر سال خود را ذخیره نماید و به سال بعد انتقال دهد یا به صورت نقدی مبلغ آنرا از کارفرما دریافت نماید.

در زمان ذخیره گرفتن ثبت زیر زده می شود:

 

ثبت حسابداری مرخصی استحقاقی آموزش حسابداری آکادمی رشد مالی

و در زمان پرداخت ثبت زیر انجام می گیرد:

 

ثبت حسابداری پرداخت مرخصی استحقاقی آموزش حسابداری آکادمی رشد مالی

مرخصی استعلاجی

در صورتی که کارپذیر به علت بیماری مجبور به گرفتن مرخصی گردد، می تواند به شرط آنکه پزشک معتمد سازمان بیمه تامین اجتماعی بیماری او را تایید نماید، از مرخصی استعلاجی استفاده نماید. نکته آن است که زمان شروع مرخصی استعلاجی حتما باید هم در لیست بیمه و هم در گزارش بازرس بیمه که در زمان های غیر مشخصی به شرکت می آید، اعلام گردد.

کارپذیری که از مرخصی استعلاجی استفاده می نماید، پس از اتمام مرخصی خود می تواند مجددا در صورت توانایی، بر سر کار خود برگردد و در زمان استفاده از مرخصی استعلاجی، بیمه وی قطع نخواهد گردید و بر عهده سازمان تامین اجتماعی خواهد بود.

نکته : حقوق و مزایای کارپذیر در هنگام ابتلاء به بیماری در صورتی که در بیمارستان بستری نشوند تا سه روز توسط واحد مربوطه پرداخت و مازاد بر آن تا خاتمه بیماری و حداکثر تا پایان قرارداد توسط سازمان تامین اجتماعی بعنوان غرامت و دستمزد پرداخت میگردد.

دوره آموزشی پیشنهادی

آموزش نقطه شروع حسابداری

در این دوره شما با مفاهیم اولیه و روند عملی کار حسابداری آشنا خواهید شد، مفاهیمی چون پروسه شناسایی و ثبت رویدادهای مالی، شناسایی ماهیت حسابها، روش ثبت رویدادهای مذکور در دفاتر روزنامه و کل و تهیه ترازنامه آزمایشی، را خواهید آموخت. (این دوره شامل 3 ساعت آموزش ویدئویی و کاملا رایگان است)

پرسش و پاسخ

نظر و یا هر سؤالی در خصوص مقاله” آموزش تعاریف و مفاهیم حقوق و دستمزد و قرارداد کار “ دارید مطرح کنید تا پاسخ دهیم

دیدگاهتان را بنویسید

امتیاز شما به این محتوا
Loading...

ورود | ثبت‌نام

لطفا شماره موبایل یا ایمیل خود را وارد کنید
آکادمی رشد مالی
جلسه مشاوره آنلاین
ویژه مسائل مالی و مالیاتی
پشتیبانی
دسترسی سریع
این بخش در حال اضافه شدن به سایت آکادمی رشد مالی می‌باشد.