سرقفلی چیست و روش‌های ارزش‌گذارى و انواع سرقفلی کدام است؟

به دارایی نامشهودى که درنتیجه اکتساب یک شرکت توسط شرکت دیگر به قیمتی بیشتر از ارزش واقعی ایجادشده، سرقفلی گفته می شود. ارزش برند شرکت، مشتریان وفادار زیاد، روابط خوب با مشتریان، روابط خوب با کارکنان و هر نوع اختراع، حق کپیرایت یا تکنولوژى اختصاصی، نشاندهنده سرقفلی است. سرقفلی به عنوان دارایی نامشهود در نظر گرفته میشود زیرا یک دارایی فیزیکی مثل ساختمان یا تجهیزات نیست. حساب سرقفلی در ترازنامه، در بخش داراییهاى بلند مدت شرکت، منعکس میشود.

سرقفلی دو معناى حقوقی متفاوت دارد. این عبارت میتواند به کالا یا شهرت یک نام تجارى و شهرت عالی شرکتی اشاره داشتهباشد که مزایاى رقابتی مهمی را فراهم میکند. در این حالت یعنی مؤسسه داراییهاى مهم ولی نامشهودى دارد که در ترازنامه گزارش داده نشده است. در معناى دوم، مؤسسه ممکن است براى خرید سرقفلیاى که در طول سالها به وسیله سازمان دیگرى ایجاد شده است، مبلغی نقد بپردازد. این دو نوع از سرقفلی در ادامه به تفصیل شرح داده خواهد شد.

سرقفلی اساسا به موارد زیر بستگی دارد:

الف) حسن شهرت مالکین شرکت؛
ب) معروفیت محصولات؛
ج) اثربخشی آگهی و تبلیغات؛
د) موقعیت و جا و مکان مناسب؛
ه) انحصارى بودن محصولات؛
و) در دسترس نبودن محصولات مشابه.

سرقفلی فقط میتواند در امور تجارى بهوجود آید؛ سرقفلی معروفیت و شهرتی است که یک فعالیت تجارى بهکمک آن میتواند مشتریان زیادى را مجذوب خود نماید تا فروش را بیشتر و در نتیجه سود بیشترى را کسب نماید. بدینجهت سرقفلی نقش یک دارایی را ایفا میکند و همانند یک دارایی شرکت، به صورت اثربخش عمل می نماید.

سرقفلی به تدریج به دست می آید و غیر قابل رویت و نامحسوس می باشد. علیرغم این تفاوتها، سرقفلی یک دارایی با ارزش براى موفقیت شرکت است. بعضی اوقات ممکن است یک شرکت براى سرقفلی، بیشتر از یک دارایی محسوس و قابل رویت تلاش نماید. از اینرو، مصلحت نیست که سرقفلی یک دارایی موهوم یا بی ارزش تلقی گردد.

بدونشک سرقفلی به صورت نامشهود می باشد، یعنی نمیتوان آن را مشاهده و یا لمس نمود، اما در ارتباط با سوددهی شرکت با ارزش است. یک دارایی وقتی نامشهود است که بتواند ظرفیت کسب سود شرکت را افزایش دهد.

در مورد شرکتی که تداوم فعالیت و موفقیتی ندارد، نمیتوان به سرقفلی آن هیچ بها و ارزشی داد. سرقفلی فقط موقعی ایجاد می شود که شرکت سود فوق العاده اى کسب نماید. سرقفلی ارزش، شهرت و اعتبار یک شرکت است که بستگی به سودهاى مورد انتظار بیشتر از سود معمولی و نرمال در آینده دارد.

ارزش سرقفلی بستگی به عوامل مختلفی مانند موقعیت جا و مکان مناسب شرکت، ماهیت و نوع فعالیت تجارت، کارایی مدیران، شهرت شرکت، جذابیت خاص براى مشتریان از نظر خدمات، کیفیت بالا و مرغوبیت کالا و غیره دارد. مازاد درآمد بیشتر از سود نرمال و عادى را ”مازاد سود” گویند که شاهد و نشانه اى از ملموس بودن سرقفلی است.