آموزش روش هاى ارزیابى موجودى کالا میانگین، شناسایى ویژه، فایفو ، لایفو ، نایفو و هایفو

نویسنده :
تیم آموزش آکادمی رشد مالی

روش‌های قدیم و جدید ارزیابی موجودی مواد و کالا

روش هاى ارزیابى موجودى کالا روش هایى هستند که راهنمایى براى استفاده از ارزش هاى کالا در زمانى است که کالاها داراى چند بهاى متفاوت هستند. این روش ها به دو دسته اصلى هستند: یکى از دسته ها، روشهاى قدیم و دسته دوم روش هاى جدید هستند.

روش هاى قدیم شامل روش هاى میانگین، شناسایى ویژه، فایفو و لایفو مى باشند و روش هاى جدید شامل روش نایفو و روش هایفو است.

در این آموزش ابتدا به شرح هر یک از روش های نگهداری موجودی کالا شامل FIFO – LIFO – میانگین موزون – NIFO – HIFO خواهیم پرداخت و در انتها توسط یک مثال جامع آنها را مورد بررسی و مقایسه قرار خواهیم داد.

بهای تمام شده موجودی مواد و کالا

در روش فایفو، عنوان مى شود که کالاهایى که ابتدا خریدارى مى شوند، در زمان فروش در دسته اولین کالاهایى هستند که به فروش مى رسند. در حقیقت، اولین وارده، اولین صادره نیز خواهد بود. این روش براى کالاهایى که فاسد شدنى هستند استفاده مى شود. برای این کالاها، بهترین حالت، آن است که کالاهایى که ابتدا خریدارى شده اند، به دلیل داشتن تاریخ انقضاء، در فروش هاى ابتدایى قرار گیرند.

به این صورت، کالاهایى که در تاریخ هاى بعدى خریدارى مى شوند و هنوز تاریخ مصرف دارند، باقى مى مانند و بنابراین موجودى کالاى آخر دوره شامل آخرین خریدهاى دوره خواهند بود.

آموزش روش نگهداری موجودی لایفو LAST in FIRST out) LIFO)

در روش لایفو، برعکس حالت قبل، عنوان مى شود که کالاهایى که آخرین خریدها هستند، در زمان فروش در دسته اولین کالاهایى هستند که به فروش مى رسند. در حقیقت، اولین صادره، اولین وارده خواهد بود.

در این روش، کالاهایى که در آخر خریدارى شده اند، در فروش هاى ابتدایى قرار گیرند. به این صورت، کالاهایى که در تاریخ هاى اول دوره خریدارى مى شوند باقى مى مانند و بنابراین موجودى کالاى آخر دوره شامل اولین خریدهاى دوره خواهند بود.

آموزش روش نگهداری موجودی میانگین موزون

در این روش، کلیه کالاها داراى بهاى تمام شده یکسان خواهند بود. در این حالت، میانگین وزنى  کالاهاى آماده براى فروش، مبناى محاسبات بهاى تمام شده کالاى فروش رفته و موجودى کالاى پایان دوره خواهد بود.

آموزش روش نگهداری موجودی شناسایی ویژه

در این روش بهاى هر واحد از کالاى فروخته شده به طور قابل اتکایى از خریدهاى مربوط به همان خرید محاسبه مى گردد و بهاى کالاهاى پایان دوره، مربوط به کالاهاى باقیمانده از هر خرید مى باشد. به عبارتى از این روش براى کالاهایى که قیمت خرید آنها به طور قابل اتکایى قابل رهگیرى است استفاده مى شود.

آموزش روش نگهداری موجودی هایفو Highest-In-First-Out) HIFO)

در روش هایفو کالاى صادره از انبار بر اساس گرانترین نرخ کالاى وارده به انبار قیمت گذارى مى شود و این بیشترین نرخ تا زمانى که مواد با بالاترین قیمت تمام شود ادامه دارد و پس از آن نرخ بیشتر بعدى مورد استفاده قرار مى گیرد.

بنابراین در روش hifo کالاهاى با قیمت تمام شده بالاتر به حساب تولید یا فروش منظور مى شوند و موجودى پایان دوره بر اساس نرخ هاى پایین تر ارزشیابى و در ترازنامه منعکس مى گردند.

روش hifo داراى این مزیت است که در نوسان قیمت ها بیشترین هزینه مواد سریع جذب تولید یا فروش مى شود و ارزیابى موجودى کالاى پایان دوره بر اساس هزینه پایین انجام مى شود که منجر به ایجاد یک ذخیره مخفى مى گردد.

آموزش روش نگهداری موجودی نایفو Next-In-First-Out) NIFO)

در روش نایفو کالا بر اساس قیمتى که تمام شده است صادر نمى شود بلکه کالاى صادره بر اساس قیمتى که سفارش داده شده است قیمت گذارى مى گردد.

مثلا اگر موجودى انبار شامل کالایى باشد که در 2 مرحله یکى با نرخ 15 و دیگرى با نرخ 16 خریدارى شده است و خرید مرحله 3 از همین کالا با نرخ 16.5 سفارش داده شده که هنوز دریافت نگردیده است در چنین وضعیتى کالاى صادره از انبار با نرخ 16.5 ثبت مى گردد (کالاى صادره و کالاى باقیمانده، هر دو به مبلغ آخرین قیمت بازار شناسایى مى شوند).

مهمترین مزیت این روش (نایفو) آن است که قیمت جایگزینى آن نسبت به روش lifo نزدیک تر به نرخ روز است.

نکته : این روش براى ارزیابى موجودى کالا جز در شرایط بسیار خاص از لحاظ گزارش گیرى هاى مالى بکار می رود و از روش هاى پذیرفته شده حسابدارى محسوب نمى شوند و بطور خاص در مقایسه با روش هاى متداول مانند میانگین، FIFO و LIFO، کمتر مورد استفاده قرار مى گیرند

مثال جامع جهت استفاده از روش های نگهداری موجودی کالا

اطلاعات زیر در دست است. سود ناخالص و بهاى تمام شده موجودى کالاى پایان دوره را با روش هاى فوق محاسبه نمایید.

1/1 موجودى اول دوره مواد 20،000 کیلوگرم به بهاى هر کیلوگرم 100 ریال
1/3 خرید 15،000 کیلوگرم مواد به بهاى هر کیلو 110 ریال
هزینه حمل 20،000 ریال
1/6 فروش 23،000 کیلوگرم مواد به مبلغ هر کیلو 150 ریال
1/8 خرید 25،000 کیلوگرم مواد به بهاى هر کیلو 115 ریال
هزینه حمل 32،000 ریال
1/14 فروش 30،000 کیلوگرم مواد به بهاى هر کیلو 172 ریال
1/16 برگشت از فروش 10،000 کیلوگرم از فروش هاى 1/14
1/18 فروش 2،000 کلیوگرم مواد به بهاى هر کیلو 167 ریال
1/25 خرید 30،000 کیلوگرم مواد به بهاى هر کیلوگرم 120 ریال
1/31 فروش 29،500 کیلوگرم مواد به بهاى هر کیلو 140 ریال
قرارداد خرید مواد به مبلغ هر کیلوگرم 117 ریال

حل: با استفاده از هر کدام از روش هاى فوق مى توان موارد خواسته شده را محاسبه نمود. به دلیل آنکه هر کدام از فروش ها مشخص نشده که مربوط به کدامیک از خریدها هستند، با استفاده از روش شناسایى ویژه نمى توان سود را محاسبه نمود.

فروش خالص در تمام روشها :
(23،000*150) + (30،000*172) – (10،000*172) + (2،000*167) + (29،500*140) = 11،354،000

کل کالاى آماده براى فروش = 90،000 و کالاى فروش رفته = 74،500 و کالاى پایان دوره = 15،500

روش FIFO

بهاى تمام شده کالاى فروش رفته :
‪(20،000*100) + (15،000*110) + (25،000*115) + (14،500*120) = 8،265،000

بهاى تمام شده کالاى پایان دوره :
15،500*120 = 1،860،000

هزینه حمل :
20،000+32،000 = 52،000

سود ناخالص :
8،265،000-11،354،000-52،000 = 3،037،000

روش LIFO

بهاى تمام شده کالاى فروش رفته :
(30،000*120) + (15،000*110) + (25،000*115) + (15،000*110) + (4،500*100) = 8،575،000

بهاى تمام شده کالاى پایان دوره :
15،500*100 = 1،550،000

هزینه حمل :
20،000+32،000 = 52،000

سود ناخالص :
11،354،000-8،575،000-52،000 = 2،727،000

روش میانگین موزون

محاسبه قیمت میانگین موزون :
(3،600،000+2،875،500+2،000،000) / 90،000 = 112.5

بهاى تمام شده کالاى فروش رفته :
(74،500*112.5) = 8،381،250

بهاى تمام شده کالاى پایان دوره :
15،500*112.5 = 1،743،250

هزینه حمل :
20،000+32،000 = 52،000

سود ناخالص :
11،354،000-8،381،250-52،000 = 2،920،750

روش HIFO

به دلیل آنکه قیمت ها به صورت صعودى منظم هستند، این روش نیز مانند روش لایفو خواهد بود.

روش NIFO

بهاى تمام شده کالاى فروش رفته :
‪74،500*117 = 8،716،500

بهاى تمام شده کالاى پایان دوره :
15،500*117 = 1،813،500

هزینه حمل :
20،000+32،000 = 52،000

سود ناخالص :
11،354،000-8،716،500-52،000 = 2،585،500

دوره آموزشی پیشنهادی

آموزش نقطه شروع حسابداری

در این دوره شما با مفاهیم اولیه و روند عملی کار حسابداری آشنا خواهید شد، مفاهیمی چون پروسه شناسایی و ثبت رویدادهای مالی، شناسایی ماهیت حسابها، روش ثبت رویدادهای مذکور در دفاتر روزنامه و کل و تهیه ترازنامه آزمایشی، را خواهید آموخت. (این دوره شامل 3 ساعت آموزش ویدئویی و کاملا رایگان است)

پرسش و پاسخ

نظر و یا هر سؤالی در خصوص مقاله” آموزش روش هاى ارزیابى موجودى کالا میانگین، شناسایى ویژه، فایفو ، لایفو ، نایفو و هایفو “ دارید مطرح کنید تا پاسخ دهیم

دیدگاهتان را بنویسید

امتیاز شما به این محتوا
Loading...

ورود | ثبت‌نام

لطفا شماره موبایل یا ایمیل خود را وارد کنید
آکادمی رشد مالی
جلسه مشاوره آنلاین
ویژه مسائل مالی و مالیاتی
پشتیبانی
دسترسی سریع
این بخش در حال اضافه شدن به سایت آکادمی رشد مالی می‌باشد.