مقایسه روش های محاسبه استهلاک دارایی ها

نویسنده :
تیم آموزش آکادمی رشد مالی

مقایسه روشهاى محاسبه استهلاک

استهلاک هر سال در روشهاى مختلف مقادیر متفاوتی می باشد اما کل مبلغ قابل استهلاک دارایی در هر چهار روش کاملا مستهلک می شود.

اصول پذیرفته شده حسابدارى واحدهاى تجارى را ملزم ساخته است که هزینه استهلاک را با درآمدى که از طریق دارایی ایجاد شده، مقابله (مطابقت) دهند. براى یک دارایی ثابت که در هر دوره درآمد برابرى را ایجاد می کند، مناسبترین راه براى مقابله هزینه ها با درآمدها، روش خط مستقیم می باشد.

روش میزان تولید مناسبترین راه براى برخورد با دارایی هایی است که بر اثر مصرف فیزیکی مشمول فرسایش می شوند و استهلاک آن به علت نابابی نیست.

در این روش استهلاک فقط زمانی ثبت می شود که دارایی مورد استفاده قرار می گیرد و بنابراین اگر دارایی در یک دوره درآمد بیشترى را ایجاد کند، هزینه استهلاک آن دوره نیز باید بیشتر باشد.

روشهاى تسریعی استهلاک (نزولی مضاعف و مجموع سنوات) براى دارایی هایی مناسب است که در سالهاى اول درآمد بیشترى را ایجاد می کنند. در اینصورت در سالهاى اول هزینه استهلاک بیشترى به مقابله درآمد بیشتر خواهد رفت.

نکته: روش نزولی مضاعف و مجموع سنوات، روشهاى تسریعی استهلاک نامیده می شوند. در روش هاى تسریعی، هزینه استهلاک سالهاى اول بیشتر از هزینه استهلاک سالهاى آخر می باشد. در این روشها فرض بر این است که دارایی در سال هاى اول سودمندى و فعالیت بیشترى دارد لذا هزینه استهلاک سال هاى اول نیز باید بیشتر باشد..

خلاصه نکات ضروری براى محاسبه استهلاک دارایى‌هاى ثابت

در مورد حسابهاى دارایی اصول زیر رعایت می شود:

1- به هنگام خرید یا تحصیل قلمی از دارایی، آن را به بهاى تمام شده ثبت می کنند.
2- پس از آن، در مورد آن دسته از دارایی ها که عمر معین و محدود دارند، بهاى تمام شده منهاى استهلاک انباشته تا تاریخ تهیه گزارش مالی، ملاک تعیین ارزش و درج آن در گزارش هاى مالی قرار می گیرد و آن را ارزش دفترى یا مانده مستهلک نشده می نامند.
3- آن قسمت از بهاى تمام شده که به اصطلاح بکار رفته و فایده اش منقضی شده است، بر اساس اصل مقابله درآمد با هزینه به حساب هزینه جارى منظور می شود.

استهلاک هر دوره به بدهکار حساب هزینه استهلاک و در مورد وسایل تولید، به بدهکار حساب بهاى ساخت (سربار کارخانه) و به بستانکار حساب دارایی کاه به نام استهلاک انباشته منظور می شود.

نکته: در نتیجه این عمل بهاى تمام شده در طول استفاده از دارایی جدا و محفوظ و مشخص می ماند و با آنچه به تدریج از طریق استهلاک سالانه، انباشته می شود نباید مخلوط نگردد. مخلوط کردن این دو منطقی نیست زیرا بهاى تمام شده واقعی و قطعی و استهلاک برآوردى و تخمینی می باشد.

نکته: حساب دارایی کاه مذکور را که استهلاک انباشته به آن گفته می شود در گذشته ”ذخیره استهلاک” می نامیدند که می باید از بکار بردن آن اجتناب نمود زیرا عمل ثبت استهلاک مطلقا ذخیره اى بوجود نمی آورد.

انواع روش هاى محاسبه استهلاک

استهلاک (Depreciation) به مفهوم کاهش ارزش یک دارایی ثابت بر اثر عواملی نظیر گذر زمان، فرسایش ناشی از کار، تغییر تکنولوژى و … گفته می شود.

در حسابدارى دارایی ثابت، استهلاک از طریق سرشکن کردن و تخصیص ارزش ثبت شده دارایی به طریقی معقول (و پذیرفته شده) و منظم به دوره هاى استفاده از آن اندازه گیرى و ثبت می شود.

روش هاى متعارف محاسبه استهلاک دارایی هاى ثابت عبارت از روش مسقیم به سال، نزولی به درصد و مجموع سنوات است:

1- روش خط مستقیم به سال

در این روش هر دارایی طی سنوات مشخصی به میزان ثابت در هر سال مستهلک می شود. مثلا دارایی به ارزش A ریال به صورت مستقیم به سال با نرخ 10% هر سال معادل 10% از ارزش اولیه آن (A) مستهلک می شود.

اکثر مؤسسات، به دلیل سهولت، از این روش استفاده می نمایند. در این روش، ارزش اسقاطی دستگاه از قیمت خرید آن کسر و بر تعداد سال هاى تقریبی عمر مفید آن تقسیم می شود تا هزینه استهلاک یک سال تعیین سال مستهلک گردد و ارزش n ریال خریدارى شده است و پس از a گردد. اگر فرض کنیم دستگاهی به مبلغ هزینه استهلاک هر سال باشد، استهلاک سالانه دستگاه c ریال برآورد شده باشد و b اسقاطی یا قراضه آن عبارت است از:

فرمول استهلاک به روش مستقیم آموزش حسابداری آکادمی رشد مالی

(Ck=هزینه استهلاک   c=بهاى تمام شده s=ارزش اسقاط   n=عمر مفید)

2- روش نزولی به درصد

در این روش در این روش دارایی براى هر سال به میزان درصد مشخصی از ارزش دفترى خود مستهلک می شود. به سال با نرخ 10% هر سال معادل 10% از ارزش دفترى آن (A) مستهلک می شود.

3- روش مجموع سنوات

در این روش مجموع سنوات عمر مفید دارایی را محاسبه کرده و براى سال اول نسبت عمر مفید به مجموع سنوات (بیشترین نرخ) را براى استهلاک در نظر می گیرند و براى سنوات آتی نسبت عمر مفید باقیمانده به مجموع سنوات ملاک محاسبه قرار می گیرد.

به گونه اییکه در سال اول بیشترین رقم استهلاک براى دارایی محاسبه و در سالهاى بعد به نسبت ارقام کمترى محاسبه می شود.همان گونه که می دانیم، معمولاً کاهش قیمت یک دارایی در سال هاى ابتدایی خرید، بسیار بیشتر از سال هاى پایانی آن است.

مثلا قیمت یک دستگاه جرثقیل پس از یک سال کار، تقریباً 25% می یابد، درصورتی که در سال هاى هفتم و هشتم کمتر از 5% از قیمت آن کم می شود.

بنابراین، روش خط مستقیم اگرچه ساده است، ولی واقعی نیست. به همین دلیل می توان از روش مجموع سنوات، که به واقعیت نزدیک تر است، استفاده نمود. نرخ استهلاک در این روش، از تقسیم سال های باقی مانده عمر مفید دستگاه بر مجموع ارقام سنوات آن به دست می آید.

نکته 1: استهلاک ناشی از کاهش منابع طبیعی ناشی از بهره بردارى را (Depletion) و کاهش ارزش دارایی هاى نامشهود و یا بازپرداخت تدریجی وام را (Amortization) می نامند که در فرهنگ مالی فارسی به همه موارد استهلاک گفته می شود.

دوره آموزشی پیشنهادی

آموزش نقطه شروع حسابداری

در این دوره شما با مفاهیم اولیه و روند عملی کار حسابداری آشنا خواهید شد، مفاهیمی چون پروسه شناسایی و ثبت رویدادهای مالی، شناسایی ماهیت حسابها، روش ثبت رویدادهای مذکور در دفاتر روزنامه و کل و تهیه ترازنامه آزمایشی، را خواهید آموخت. (این دوره شامل 3 ساعت آموزش ویدئویی و کاملا رایگان است)

پرسش و پاسخ

نظر و یا هر سؤالی در خصوص مقاله” مقایسه روش های محاسبه استهلاک دارایی ها “ دارید مطرح کنید تا پاسخ دهیم

دیدگاهتان را بنویسید

امتیاز شما به این محتوا
Loading...

ورود | ثبت‌نام

لطفا شماره موبایل یا ایمیل خود را وارد کنید
آکادمی رشد مالی
جلسه مشاوره آنلاین
ویژه مسائل مالی و مالیاتی
پشتیبانی
دسترسی سریع
این بخش در حال اضافه شدن به سایت آکادمی رشد مالی می‌باشد.