پادکست‌های آموزش مالیات
بررسی ماده 17 تا 34 ق.م.م

جلسه چهارم دوره صفر تا صد مالیات (مالیات بر درآمد ارث)

توسط : مرتضی ایمانی

مقدمه
در این جلسه به بحث مالیات بر ارث خواهیم پرداخت، ضمنا به انواع طبقه بندی وراث ، ضرایب تعلقه ارث و تاثیر درجه بندی وارث به میزان ارث و در نهایت نحوه محاسبه دقیق مالیات بر ارث خواهیم پرداخت.
راهنمای مطالعه

طریقه محاسبه مالیات بر ارث در قانون مالیاتهای مستقیم

هدف از این جلسه آشنایی شما با نحوه چگونگی تعلق و محاسبه مالیات بر درآمد ارث و طبقات وراث می‌باشد. 

اموال و دارایی‌هایی که در نتیجه فوت شخص اعم از فوت واقعی یا فرضی انتقال می یابد، به شرح زیر مشمول مالیات است: 

۱. نسبت به سپرده های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار به استثنای موارد مندرج در بند (۲) این ماده و سودهای متعلق به آنها و همچنین سود سهام و سهم الشرکه تا تاریخ ثبت انتقال به نام وراث و یا پرداخت و تحویل به آنها به نرخ سه درصد (۳٪)
۲. نسبت به سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آنها یک و نیم (۱/۵) برابر نرخ های مذکور در تبصره (۱) ماده (۱۴۳) و ماده (۱۴۳ مکرر) این قانون طبق مقررات مزبور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث. 
۳. نسبت به حق الامتیاز و سایر اموال و حقوق مالی که در بندهای مذکور به آنها تصریح نشده است، به نرخ ده درصد (۱۰٪) ارزش روز در تاریخ تحویل یا ثبت انتقال به نام وراث. 
۴. نسبت به انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی به نرخ دو درصد (۲٪) بهای اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی کشور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث.
۵. نسبت به املاک و حق واگذاری محل یک و نیم (۱/۵) برابر نرخ های مذکور در ماده ۵۹ این قانون به مأخذ ارزش معاملاتی املاک و یا به مأخذ ارزش روز حق واگذاری  حسب مورد، در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث. 
۶. نسبت به اموال و دارایی های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع شده است پس از کسر مالیات بر ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع اموال و دارایی‌ها پرداخت شده است به نرخ ده درصد (۱۰) ارزش ماترک که مأخذ محاسبه مالیات بر ارث در کشور محل وقوع مال قرار گرفته است. در صورت عدم شمول مالیات بر ارث در کشور مزبور به مأخذ ارزش روز انتقال با تحویل به نام وارث.

تبصره ۱- محاسبه و اخذ مالیات بر ارث در مورد متوفیان قبل از لازم الاجرا شدن این قانون اعم از اینکه پرونده مالیاتی برای آنها تشکیل شده یا نشده باشد، مشمول حکم این ماده نخواهد بود. 
تبصره ۲- نرخ های مذکور در این ماده مربوط به وراث طبقه اول است. در صورتی که وراث طبقه دوم و سوم باشند، نرخ های مذکور در این ماده به ترتیب دو و چهار برابر خواهد شد. 
تبصره ۳- در صورتی که متوفی و وراث، تبعه خارجی باشند، اموال و دارایی های متوفی که در ایران واقع است، مشمول مالیات به نرخ وراث طبقه اول خواهد بود. 
تبصره ۴- در مواردی که وراث سهم خود از اموال موضوع بندهای (۲)، (۴) و (۵) این ماده را به اشخاص ثالث و وراث دیگر انتقال دهند، علاوه بر مالیات بر ارث به شرح این فصل، مشمول مالیات طبق مقرارت فصول مربوط خواهند بود. 
تبصره ۵- حقوق ناشی از عقود اجاره به شرط تملیک با بانکها و سایر نهادهای مالی و اعتباری، نسبت به عرصه و اعیان املاک بر اساس ارزش معاملاتی در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث محاسبه خواهد شد. 

اشخاص غیرمشمول مالیات

1400/08/27
#غیرمشمول مالیات

انواع فوت در قانون مالیاتهای مستقیم (فوت واقعی و فوت فرضی)

فوت واقعی که شخص به صورت واقعی از حیات ساقط می شود. 
فوت فرضی یا موت فرضی که دادگاه ذی ربط بنا به درخواست اشخاص ذینفع حکم می‌کند که نسبت به شخص غایبی که عادتا از غیبت او به حدی گذشته که می‌توان وی را در زمره اموات فرض نمود (با این احتمال که ممکن است زنده باشد، مانند غایب مفقودالاثر). باید یادآور شد فوت (موت) فرضی امری حسبی است نه ترافعی. مقررات مالیات بر ارث بر هر گونه فوت (واقعی یا فرضی) قابل تسری است. 

راهنمایی ۱- اعمال نرخهای مصوب در ماده (۱۷) صرفا در مورد سپرده‌های متوفی نزد بانکها و مؤسسات مالی – اعتباری مجاز دارای مجوز از بانک مرکزی بوده و قابل تسری به سپرده های متوفی در مؤسسات مالی – اعتباری فاقد مجوز از بانک مرکزی نمی باشد. 

راهنمایی ۲- مرجع تعیین ارزش سهام متوفی در شرکتهای پذیرفته شده در بورسهای ایران به منظور احتساب در ماترک متوفی، «شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه» می باشد (بخشنامه ۲۰۰/۲۰۴۶۸ /ص مورخ ۱۳۹۲/۱۱/۱۶ ). 

وارث و طبقه‌بندی آن از دید قانون مالیات

ماده ۱۸ – وراث از نظر این قانون به سه طبقه تقسیم می‌شوند:

۱- وراث طبقه اول که عبارتند از: پدر، مادر، زن، شوهر، اولاد و اولاد اولاد. 
۲- وارث طبقه دوم که عبارتند از : اجداد، برادر، خواهر و اولاد آنها. 
٣- وراث طبقه سوم که عبارتند از: عمو، عمه، دائی، خاله و اولاد آنها. 

ماده ۲۱ (اصلاحی ۱۳۹۴) – اموالی که جزء ماترک متوفی باشد و طبق قوانین یا احکام خاص، مالکی آنها سلب و یا به صورت بلاعوض در اختیار اشخاص موضوع ماده (۲) این قانون قرار گیرد، با تأیید اشخاص مزبور از شمول مالیات بر ارث خارج و در صورتی که بابت سلب مالکیت عوضی داده شود، ارزش آن عوض یا اموال سلب مالکیت شده هر کدام کمتر باشد، جزء اموال مشمول مالیات بر ارث موضوع ردیف های مربوط در ماده (۱۷) این قانون محسوب و مشمول مالیات خواهد بود.

چه اموالی مشمول مالیات بر ارث نیستند؟

ماده ۲۴- اموال زیر از شمول مالیات ارث مستثنی هستند: 

۱- وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه با بیمه گذار و یا کارفرما از قبیل انواع بیمه های عمرو زندگی، خسارت فوت و همچنین دیه و مانند آنها حسب مورد که یکجا و یا بطور مستمر به ورثه متوفی پرداخت می گردد. . 
۲- اموال منقول متعلق به مشمولین بند ۴ ماده (۳۹) قرارداد وین مورخ فروردین ۱۳۴۰ و ماده (۵۱) قرارداد وین مورخ اردیبهشت ماه ۱۳۴۲ و بند (۴) ماده (۳۸) قرارداد وین مورخ اسفند ماه ۱۳۵۳ با رعایت شرایط مقرر در قرارداد مزبور با شرط معامله متقابل. 
٣- اموالی که برای سازمانها و مؤسسه های مذکور در ماده (۲) این قانون مورد وقف یا نذر یا حبس واقع گردد به شرط تأیید سازمانها و مؤسسه‌های مذکور 
۴- اثاث البیت محل سکونت متوفی. (اصلاحی ۱۳۹۴/۴/۳۱ ) 
مضاف بر آن که به استناد ماده (۲۵) قانون مالیاتهای مستقیم «وراث طبقات اول و دوم نسبت به اموال شهدای انقلاب اسلامی مشمول مالیات بر ارث موضوع این فصل نخواهند بود». 
احراز شهادت برای استفاده از مقررات این ماده منوط به تأیید یکی از نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و یا بنیاد شهید انقلاب اسلامی حسب مورد میباشد. 

اثاث البیت چیست؟ 
به استناد مقررات ماده (۲۹) آیین نامه اجرای اسناد رسمی «اثاث البیت عبارت است لوازمی که در خانه برای زندگانی معمولی و عادی لازم است. از قبیل فرش، تلویزیون، یخچال، رختخواب و امثالهم. 
یا به تعبیری دیگر، اثاث البیت یعنی آنچه که عادتا مورد استفاده زنانه در خانه وی است.

تکالیف مالیاتی وارث چیست؟

به استناد ماده (۲۶) ق.م.م وراث متوفی (منفردأ یا مجتمعأ) یا ولی یا امین یا قیم یا نماینده قانونی آنها موظفند به منظور کسر هزینه های کفن و دفن در حدود عرف و عادات و واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعی و دیون محقق متوفی از ماترک موضوع ماده (۱۷) این قانون، ظرف یک سال از تاریخ فوت متوفی اظهارنامه ای حاوی کلیه اقلام ماترک با تعیین ارزش روز زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهی‌ها طبق فرم نمونه مخصوصی که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه میشود به انضمام مدارک زیر به اداره امور مالیاتی صلاحیت دار تسلیم نماید:


١- رونوشت یا تصویر گواهی شده اسناد مربوط به بدهی و مطالبات متوفی
۲- رونوشت یا تصویر گواهی شده کلیه اوراقی که مثبت حق مالکیت متوفی نسبت به اموال و حقوق مالی است.
۳- رونوشت یا تصویر گواهی شده آخرین وصیت نامه متوفی اگر وصیت نامه موجود باشد.
۴- در صورتی که اظهارنامه از طرف وکیل یا قیم یا ولی داده شود رونوشت یا تصویر گواهی شده وکالتنامه یا قیم نامه.
۵- رونوشت یا تصویر گواهی فوت از مراجع ذیربط
اداره امور مالیاتی مربوط مکلف است اظهارنامه تسلیمی در مهلت مقرر را رسیدگی و به شرح زیر اقدام کند:


الف- در صورتی که ارزش روز کلیه ماترک متوفی کمتر از دیون محقق متوفی، واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن باشد، اموال و دارایی های متوفی مشمول مالیات موضوع ماده (۱۷) این قانون نخواهد شد و مالیات های پرداختی موضوع ماده (۱۷) این قانون با ارائه اسناد و مدارک مثبته به پرداخت کننده مسترد خواهد شد.
ب- در صورتی که ارزش ماترک بیشتر از دیون محقق متوفی، واجبات مالی و عبادی و هزینه های کفن و دفن باشد، در این صورت موارد مزبور به ترتیب از ارزش روز اموال و دارایی‌های موضوع بندهای (۱)، (۲)، (۳)، (۴) و (۵) ماده (۱۷) این قانون کسر و مازاد ماترک حسب مورد به مأخذ مقرر در ماده مزبور مشمول مالیات خواهد شد و اضافه مالیاتهای پرداختی موضوع ماده (۱۷) این قانون با ارائه اسناد و مدارک مثبته به پرداخت کننده مسترد خواهد شد.
ج- در صورتی کل ماترک یا بخشی از آن مطابق بندهای (الف) و (ب) مشمول مالیات نباشد، اداره امور مالیاتی موظف است گواهی لازم مبنی بر بلامانع بودن ثبت یا انتقال یا پرداخت یا تحویل اموال و دارایی غیر مشمول متوفی به وراث را حسب موارد مذکور در ماده (۱۷) این قانون به عنوان مراجع ذیربط صادر نماید.


تبصره ۱- در صورتی که بدهی متوفی مستند به مدارک و اسناد مثبته قانونی بوده و اصالت آن مورد تأیید اداره امور مالیاتی صلاحیتدار قرار گیرد قابل کسر از ماترک خواهد بود.


تبصره ۲- آیین نامه اجرایی این ماده در مورد نحوه رسیدگی، ارزیابی اموال و دارایی ها و صدور گواهی توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه میشود و به تصویب هیأت وزیران می رسد.
با توجه به ماده فوق هر یک از وراث می‌تواند خود راسا نسبت به تنظیم اظهارنامه ذی‌ربط اقدام نماید.

با توجه به ماده فوق هر یک از وراث می‌تواند خود رأساً نسبت به تنظیم اظهارنامه ذی ربط اقدام نماید.

ممنوعیت‌های موضوع مالیات بر ارث

ماده ۳۴ (اصلاحی ۱۳۹۴)
اشخاص زیر مجاز نیستند قبل از اخذ گواهی پرداخت مالیات مربوط موضوع این قانون، اموال و داراییهای متوفی را به وراث یا موصی‌له تسلیم کنند و یا به نام آنها ثبت و یا معاملاتی راجع به اموال و دارایی‌های مزبور انجام دهند
١- بانکها و سایر مؤسسات مالی و اعتباری، شرکتها، مؤسسات، نهادهای عمومی و غیر دولتی و سایر اشخاص حقوقی دولتی و غیر دولتی که وجوه نقد یا سفته یا جواهر و یا هر نوع مال دیگر از متوفی نزد خود دارند.
۲- ادارات ثبت اسناد و املاک موقعی که مال غیرمنقول را به اسم وراث یا موصی‌له ثبت می‌نمایند.
٣- دفاتر اسناد رسمی موقعی که میخواهند تقسیم نامه یا هر نوع معامله وراث راجع به اموال و دارایی‌های متوفی را ثبت نمایند.
۴- شرکتهایی که متوفی در آنها مالک سهام یا سهم الشرکه میباشد.
۵- شرکت های کارگزاری، صندوق های سرمایه گذاری و سایر نهادهای مالی
۶- صندوق های دادگستری و صندوق های ادارات ثبت اسناد و املاک کشور. اشخاص مذکور در بندهای یاد شده (به استثنای اشخاص موضوع بندهای (۲) و (۶) و اشخاص موضوع بندهای (۱) و (۲) ماده (۲) این قانون) در صورت تخلف علاوه بر اینکه تا معادل ارزش مال مشمول وراث نسبت به پرداخت مالیات و جرائم متعلق مسؤولیت تضامنی دارند، مشمول جریمه ای به میزان دو برابر مالیات متعلق نیز خواهند بود. در مورد بانک‌ها، شرکت‌ها و مؤسسات دولتی، متخلف و شرکاء و معاونان وی در تخلف نیز مسؤولیت تضامنی خواهند داشت.
محاکم دادگستری، ادارات اجرای احکام دادگستری، ادارات ثبت اسناد و املاک کشور، سازمان اوقاف و امور خیریه و اداره سرپرستی صغار و محجورین، صندوق‌های دادگستری، صندوق‌های ادارات ثبت اسناد و املاک کشور و اشخاص موضوع بندهای (۱) و (۲) ماده (۲) این قانون در صورتی که در حیطه وظایف قانونی خود حکمی را در خصوص اموال و دارایی های متوفی صادر یا اجراء نمایند، موظفند رونوشت یا تصویر آن حکم را ظرف مهلت ده روز حسب مورد پس از صدور یا اجر، به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال کنند.
کارکنان مقصر کلیه اشخاص حقوقی مذکور، در صورت عدم ارسال حکم یا عدم اخذ مفاصای مالیاتی، علاوه بر مجازات مربوط به تخلفات اداری و قانونی دستگاه مربوط به خود، مکلف به پرداخت جزای نقدی معادل دو برابر خسارت وارده به دولت با اقامه دعوی از طرف سازمان امور مالیاتی کشور به موجب حکم مراجع قضایی ذیربط خواهند بود. این حکم در مورد شرکا و معاونان متخلفان مذکور نیز مجری است.
تبصره ۱- سازمان امور مالیاتی کشور می تواند اشخاصی را که اموال موضوع بند (۱) ماده (۱۷) این قانون را نزد خود دارند مکلف نماید قبل از پرداخت یا تحویل اموال مزبور به وراث، مالیات متعلق را کسر و تا آخر ماه بعد از پرداخت به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز و مابقی آن را به وراث یا ذی نفعان دیگر پرداخت نمایند. در این صورت اشخاص مذکور مکلفند مشخصات وراث یا ذی نفعان دیگر و مبالغ پرداختی را ظرف مدت مذکور به سازمان امور مالیاتی کشور اعلام کنند.
تبصره ۲- آیین نامه اجرایی این ماده به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی ظرف مدت شش ماه پس از تصویب این قانون به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

وصیت در مورد حبس و نذر در قانون مالیات‌های مستقیم

ماده (۳۹) ق.م.م اشعار می دارد: در مورد وقف، متولی و در مورد حبس و نذر، حبس و نذر کننده و در مورد وصیت، وصی مکلف اند حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ وقوع عقد یا فوت موصی، حسب مورد، اظهارنامه‌ای روی نمونه ای که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه میشود حاوی مشخصات و ارزش مال مورد وقف یا حبس یا نذر یا وصیت به انضمام اسناد مربوطه به اداره امور مالیاتی صلاحیت دار تسلیم و رسید دریافت دارند مالیات متعلق را حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه پرداخت کنند.
تبصره – در مواردی که موضوع وقف یا حبس یا نذر یا وصیت از مصادیق بند (۳) ماده (۲۴) این قانون و یا مشمول مقررات فصل مالیات بر درآمد اتفاقی باشد متولی، یا حبس ونذر کننده، یا وصی، حسب مورد، مکلف اند مشخصات اموال مورد وقف یا حبس یا نذر یا وصیت و مشخصات ذینفع را روی نمونه ای که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه میشود درج و حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ وقوع عقد یا فوت موصی به اداره امور مالیاتی صلاحیت دار تسلیم و رسید دریافت دارند.

سقف مبلغ کارت به کارت ماهانه محدود شد
( حداکثر تعداد واریزی ۲۰۰ تراکنش )

رئیس کل محترم بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
اسلام و احترم

باسمه تعالی

 

نظر به استفاده برخی صنوف از حسابهای نیابتی بویژه از طریق خدمات کارت به کارت در شبکه بانکی کشور با نظر داشت اطلاعات دریافتی از آمار تراکنشهای سال ۱۴۰۱ افراد فاقد پرونده مالیاتی در الگوی ۱۰۰ تراکنش دریافتی در ماه به ارزش حداقل ۳۵ میلیون تومان و در اجرای تبصره (۳) ماده (۸) آئین نامه اجرایی ماده (۱۴) الحاقی قانون مبارزه با پولشویی ارائه خدمات کارت به کارت بیش از ۱۰ میلیارد ریال یا ۲۰۰ تراکنش دریافتی در ماه به اشخاص حقیقی فاقد پرونده مالیاتی در تمامی کارتهای بانکی متصل به کد ملی اشخاص مذکور ممنوع می‌باشد. خواهشمند است دستور فرمایید ضمن ابلاغ به مبادی ذیربط جهت اعمال محدودیت مورد نظر گزارشی از اقدامات انجام گرفته و نتایج آن در بازه های زمانی سه ماهه به این مرکز ارائه گردد.

بدیهی است محدودیت فوق شامل سایر ابزارهای پرداخت و انتقال وجه نگردیده و با دریافت داده‌های متقن و دقیق‌تر امکان بازنگری و تسری آن به سایر گروه‌های جمعیتی و ابزارهای پرداخت وجود خواهد داشت.

 

هادی خانی
رئیس مرکز

آموزش صفر تا صد مالیات
مجموعه آموزش‌های صفر تا صد مالیات (رایگان)

جمع بندی

متن جمع بندی …

دوره پیشنهادی

آموزش نقطه شروع حسابداری

در این دوره شما با مفاهیم اولیه و روند عملی کار حسابداری آشنا خواهید شد، مفاهیمی چون پروسه شناسایی و ثبت رویدادهای مالی، شناسایی ماهیت حسابها، روش ثبت رویدادهای مذکور در دفاتر روزنامه و کل و تهیه ترازنامه آزمایشی، را خواهید آموخت. (این دوره شامل 3 ساعت آموزش ویدئویی و کاملا رایگان است)

پرسش و پاسخ

نظر و یا هر سؤالی در خصوص آموزش” جلسه چهارم دوره صفر تا صد مالیات (مالیات بر درآمد ارث) “ دارید مطرح کنید تا پاسخ دهیم

دیدگاهتان را بنویسید

امتیاز شما به این محتوا
Loading...

ورود | ثبت‌نام

لطفا شماره موبایل یا ایمیل خود را وارد کنید
آکادمی رشد مالی
جلسه مشاوره آنلاین
ویژه مسائل مالی و مالیاتی
پشتیبانی
  • Hidden

دسترسی سریع
این بخش در حال اضافه شدن به سایت آکادمی رشد مالی می‌باشد.